Stress wat te doen?
leestijd 3 min
Wat is stress?
Stress is een vorm van spanning. Om optimaal te kunnen presenteren hebben we een bepaalde mate van spanning en dus stress nodig. Positieve stress is bijvoorbeeld de spanning die een plezierige gebeurtenis oproep, zoals voor een wedstrijd of voor je op vakantie gaat. Na enige tijd verdwijnt die spanning weer en keert het lichaam terug in een toestand van rust. Als stress niet in het belang van een persoon is en als een nare gebeurtenis wordt ervaren, spreken we van negatieve stress en van stressklachten. Vast staat dat vooral de negatieve spanningen een gevaar vormen voor jouw gezondheid, omdat zij de grootste en meer langdurige effecten hebben op het centrale en autonome zenuwstelsel.
Stressreacties helpen het lichaam zich aan te passen aan nieuwe situaties. Stress kan gezond zijn: het houdt ons alert, gemotiveerd en klaar om gevaar te vermijden, maar aanhoudende stress is niet goed voor ons en kan zelfs verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken.
Stress en het effect op het zenuwstelsel
Bij stress reageert het lichaam in het autonoom zenuwstelsel. Het lichaam registreert de dreiging in de amygdala, het amandelvormige deel van de hersenen dat een rol speelt bij de verwerking van prikkels. Het sympathische deel van het lichaam reageert hierop: het hart gaat sneller kloppen, de spijsvertering vertraagt en de bloeddruk gaat omhoog. De bijnieren geven adrenaline en noradrenaline af, deze hormonen zetten de lichaamsfuncties in een hogere versnelling. het lichaam maakt cortisol aan, ook het stresshormoon genoemd omdat het vrijkomt bij elke vorm van stress, zowel fysiek als psychologisch. Het zorgt ervoor dat bepaalde eiwitten in spieren worden afgebroken waarbij aminozuren vrijkomen. Hiervan kan glucose (energie) worden gemaakt.
Deze energie wordt gebruikt om het lichaam weer terug te brengen in homeostase; op het moment van stress komt adrenaline en noradrenaline vrij om het lichaam alerter te maken en klaar om te vechten/vluchten. Stress heeft natuurlijk niet alleen effect op het zenuwstelsel, maar ook op je lichaam. Gun je lichaam ook de tijd om tot rust te komen.
Oorzaken van stress
Er bestaat een verband tussen omgevingstoestanden en stress. Uit onderzoek blijkt dat lawaai, slaapgebrek, bepaalde drugs, alcohol en hitte stressgevoeligheid kunnen verhogen. Andere bekende stressfactoren zijn de emoties angst, verdriet en woede. Het is ook voorkomend bij veel mensen met een relatiebreuk, verlies van een dierbare, verandering van werk of een verhuis meer stressklachten kan opleveren. Ook langdurige mentale inspanning en werkdruk kunnen stress uitlokken. Veel wetenschappers wijzen momenteel op kleinere stresserende voorvalletjes die voor duidelijke gezondheidsproblemen of verminderen van jouw welzijn zorgen.
Stress wordt door iedereen anders ervaren. Sommige mensen zijn stressgevoeliger dan anderen. Terwijl sommigen juist graag voor uitdagingen zijn gesteld en die dan ook blij worden van de bijbehorende spanning. Voor anderen is dit juist een bedreiging. Iemand die stressbestendig reageert op een situatie hoeft dan niet stressbestendig te zijn bij andere situaties. Stress heeft heel veel gezichten, uitingen en verschillende gevolgen op lange termijn.
De drie soorten symptomen van stress
Fysieke symptomen van stress:
- Fysieke kwallen
- Pijn op de borst of het gevoel dat je hart helemaal tekeer gaat
- Uitputting en slaapproblemen
- Hoofdpijn, duizeligheid of trillen
- Hoge bloeddruk
- Spierspanning of kaakklemmen
- Maag- of spijsverteringsproblemen
- Seksuele problemen
- Zwak immuunsysteem
Mentale symptomen van stress
Emotionele reacties kunnen zijn:
- Woede
- Burn-out
- Concentratieproblemen
- Vermoeidheid
- Een gevoel van onzekerheid
- Prikkelbaarheid
- Nagelbijten
- Rusteloosheid
- Verdriet
Het is niet erg als je last van stress hebt, maar onthoud wel dat je moet zorgen dat het gezonde stress blijft en jou niet als persoon gaat veranderen. Wil je meer lezen over mentale gezondheid klik dan hier.
Gedragssymptomen van stress
Verschillende soorten stress
Zoals eerder genoemd hadden we positieve en negatieve stress, maar hier verdelen we ze nog een keer in drie verschillende vormen van stress:
- Spannende stress. De spannende stress is een positieve vorm van stress. Het helpt om je goed te presteren en extra alert te zijn in bepaalde situaties.
- Frustrerende stress. De frustrerende stress treedt op onder bepaalde omstandigheden die frustraties bij jou oproepen. Bijvoorbeeld als iets niet loopt zoals jij had verwacht dat het ging lopen.
- Schadelijke stress. Schadelijke stress klinkt al verkeerd en is ook ongezond voor lichaam en geest. Men spreekt van schadelijke stress als de stress sporen nalaat bij jou. Bijvoorbeeld een te grote aanhoudende werkdruk, bij pestgedrag of na een trauma.
Nu komen we bij 2 vormen van stress die gaan over de duur van de stress die je hebt.
Acute stress en chronische stress
Acute stress
Dit type stress is van korte duur en meestal de meest voorkomende vorm van stress. Acute stress ontstaat vaak wanneer mensen de druk ervaren van gebeurtenissen die onlangs hebben plaatsgevonden of gaan plaatsvinden in de nabije toekomst. Meestal bij acute stress is het ook zo dat als de oorzaak is aangepakt de stress ook verdwijnt.
Herhalende gevallen van acute stress gedurende een langere periode kunnen echter chronisch en schadelijk worden na een lange tijd. Dit wil je natuurlijk voorkomen.
Chronische stress
Chronische stress treedt op wanneer iemand geen manier ziet om zijn stressfactoren te vermijden en dan ook stopt met het zoeken naar een oplossing. Een traumatische ervaring op jonge leeftijd kan ook bijdragen aan chronische stress.
Chronische stres maakt het moeilijk voort het lichaam om terug te keren naar een normaal niveau van stresshormoonactiviteit, wat kan bijdragen tot cardiovasculaire problemen, problemen met ademhaling, slaap, het afweersysteem word zwakker en de vruchtbaarheid minder. Een constante staat van stress kan daarnaast ook het risico op diabetes type 2, hoge bloeddruk en hartziektes verhogen. Chronische stress kan bovendien ook nog is leiden tot depressie, angst en andere psychische aandoeningen, zoals posttraumatische stressstoornis.
Iedereen heeft wel is te maken met stress, maar als jij het gevoel krijgt dat het je teveel aan het worden is. Doe mij dan een gunst en zoek hulp. Dit kan je altijd doen bij goede en betrouwbare vrienden, je ouders, je broers en zussen en desnoods nog een deskundige op dit gebied. Laat het nooit te ver komen voordat het te laat is om er wat aan te gaan doen.
Gevolgen van stress
Er is al veel onderzoek gedaan naar de oorzaken en gevolgen van stress. Voor wie alles te veel is geworden en wie langdurig stress ervaart, kan last krijgen van ernstige stressstoornissen. Dit kan zijn: depressie, slapeloosheid, burn-out en angststoornissen. Als deze aandoeningen chronisch van aard zijn, kunnen zij nadelen hebben op jouw dagelijkse leven. Als je erg last hebt van chronische stress word jou aangeraden om naar een arts of professionele hulpverlener te gaan.
Hoe ga je om met stress?
Wil je je jouw weerbaarheid tegen onvermijdelijke stress in het leven vergroten en verbeteren? Om iets aan stress te doen, moet je eerst begrijpen waar de stress precies vandaan komt. Je moet bewust worden hoe deze stress jou beïnvloed in het dagelijks leven.
Vervolgens kan je jezelf concentreren op stressmanagement. De rode in de tips om van stress af te komen. Leren omgaan met onaangename situaties, oorzaken van stress onder controle houden, nee leren zeggen, ze maken allemaal een deel uit van stressmanagement en iedereen kan deze zaken leren.
- Probeer te leren van de fouten die jou zijn overkomen in stressvolle situaties. Richt je blik op de voordelen die je hieruit kan winnen. Zoek dus naar verbeteringen.
- Praat over je stress met familie, vrienden of collega’s. Doordat jij jouw frustraties deelt met mensen die je vertrouwt, kan je zorgen dat dit een verlichtend gevoel geeft. Durf om hulp te vragen als je zelf niet weet hoe je met je huidige stress om met gaan. Er is niks mis met hulp vragen van mensen die jou alleen maar willen helpen.
- Het best is ook om genoeg rust te nemen in het leven. Mensen blijken minder stressklachten te tonen als ze zich na een belasting of acute stress situatie gemakkelijk kunnen ontspannen. Maak dus tijd voor jezelf vrij, voor je hobby’s, je vrienden en familie, voor sport…. Zo zorg je voor afleiding dat je even niet meer aan die stress hoeft te denken. Voor sommigen werkt het ook een agenda bij te houden met je vrije uren daarin. Zo weet je wanneer je even een rustmoment hebt.
- Stress en vermoeidheid gaat hand in hand. Probeer een goed slaap ritme te bouwen. Het beste is dan ook om 8 uur slaap per dag te pakken.
- Wil je stress stress vermijden, dan zal je ook sommige activiteiten die jou veel negatieve stress geven, moeten gaan schrappen.
- Je kan niet alles tegelijk doen, dus leer keuzes te maken. Ook dat is een goed middel tegen stress. Vermijd om veel zaken tegelijk te doen. Doe wat je wilt doen en zorgt niet dat er teveel op een dag moet gedaan worden. Dit kan voor stress zorgen.
- Probeer je niet boos te maken, en je niet opwinden, maar probeer je problemen gewoon rustig uit te praten. En sta ook je eigen standje voor jouw mening. Laat niet over je heen lopen.
- Eten heeft ook veel invloed op stress. Zeg nee tegen teveel junk food en probeer regelmatig gezond te eten. Drink ook voldoende water het liefst 1,5 liter per dag. Ook verstandig is om ’s avonds niks zwaars te eten een paar uur voor het slapen.
- Stress verminderen doe je door voldoende in bewegen te blijven en genoeg frisse buitenlucht te vangen. Probeer drie keer in de week wat beweging te krijgen voor 20 minuten per dag. Al is dit een wandeling door het bos. Alles telt mee!
- Plan af en toe leuke activiteiten in waar je naar uit kan kijken. Een doeltreffende manier om stress te managen is jezelf afvragen wat maakt jou gelukkig. Wat is voor jou de kern van persoonlijke ontwikkeling en voldoening. Vindt dit en maak hier gebruik van om zo naar dingen uit te kunnen kijken.